Is een VPN nodig of onzin? De voor- en nadelen op een rij

Hoe werkt een VPN?

De afkorting VPN staat voor Virtueel Private Network. Dit is een beveiligde verbinding die je maakt met je apparaat en een VPN-server. Deze server dient als tussenstation en versleutelt al je internetverkeer. Ook krijg je een ander IP-adres waardoor je surfgedrag minder eenvoudig naar jou te herleiden is.

Toch is je anonimiteit nooit helemaal gegarandeerd op het internet, daar komen we later op terug.

Wat zijn de voordelen van een VPN?

Een VPN-verbinding is niet altijd nodig, maar laten we eerst inzoomen op de voordelen. Dan word je duidelijker in welke situaties het toch heel handig en veilig kan zijn.

Je locatie blijft verborgen

Het grote voordeel van een VPN is dat je locatie verborgen blijft. Je IP-adres is namelijk gekoppeld aan je fysieke locatie. Vaak kan er op basis van alleen je IP-adres al gezien worden waar je woont. Probeer het maar eens door whatismyipaddress.com te bezoeken. Je ziet daar een kaartje met je locatie die getoond wordt aan de hand van je IP-adres.

Door gebruik te maken van een virtual private network verandert het IP-adres, en dus je zichtbare locatie. Dit opent nieuwe deuren, omdat je geografische locatie voor een deel bepaalt hoe websites en apps je benaderen.

Zo zijn er streamingdiensten zoals Netflix die content aanbieden op basis van je locatie. Wanneer je vanuit Nederland verbinding met Netflix maakt via een Amerikaanse VPN-server, dan denkt Netflix dat je in Amerika woont. Ineens krijg je toegang tot vele series en films die niet in Nederland te vinden zijn.

Je dataverkeer wordt versleuteld

Nog een voordeel van een VPN-dienst is dat het al je data versleutelt. Via het internet verstuur je enorm pakket met data, zoals je IP-adres, maar soms ook je zoekgeschiedenis. Dit zijn allemaal zaken die interessant zijn voor de server die je bezoekt, omdat ze op deze manier meer inzicht krijgen in hun bezoekers. Best handig dus, maar soms wil je dit soort gevoelige informatie helemaal niet prijs geven. 

Een VPN-server versleutelt al het verkeer dat jouw apparaat verstuurt. Hierdoor wordt jouw data praktisch onbruikbaar voor iedereen die het onderschept.

Wat zijn de nadelen?

Door de overvloed aan advertenties van VPN-providers op het web en zelf in podcasts, lijkt het gebruik ervan bijna een vereiste. Bijna een kwart van de Nederlanders gebruikt inmiddels een VPN. Toch zijn er ook zeker nadelen. Ik benoem de belangrijkste:

• Meestal is een VPN-dienst niet gratis. Het onderhouden van servers wereldwijd kost nu eenmaal geld. Er zijn wel gratis aanbieders, maar die zijn beperkter, trager en ironisch genoeg niet altijd veilig.
• Een VPN vertraagt je internetsnelheid, omdat je internetverbinding extra servers gebruikt. Ook de encryptielaag over je internetverbinding kost extra tijd. Op je mobiel kan deze vertraging zelfs merkbaar zijn.
• Je verbinding kan worden geblokkeerd of vertraagd. Veel platformen en overheden willen je graag kunnen identificeren, bijvoorbeeld om illegale activiteiten te kunnen opsporen of censuur toe te passen.
• Je weet nooit zeker of je internetverbinding echt goed beveiligd wordt, en of je data niet wordt opgeslagen of doorverkocht.

Heb je wel een VPN nodig?

Besef dat je altijd risico loopt op het internet, want geen enkele verbinding is 100% te beveiligen. Er bestaat ook het risico dat een medewerker van een VPN-dienst meekijkt met je internetactiviteiten. Er zijn gevallen betekent waarbij diensten persoonlijke gegevens opslaan of zelfs doorverkopen aan derden. Bovendien zijn VPN-servers regelmatig het doelwit van hackers, die met een succesvolle hack privégegevens van duizenden mensen kunnen stelen. Zo werd in 2018 een grote VPN-provider gehackt, waardoor alle dataverkeer van gebruikers ingezien kon worden.

Persoonlijk zou ik een VPN alleen gebruiken met een specifiek doel, bijvoorbeeld als je verbindt met een openbaar wifi-netwerk, zoals in een restaurant of op een vliegveld, omdat deze netwerken minder veilig kunnen zijn. Of als je liever je IP-adres wilt verbergen voor je werkgever of overheden die censuur toepassen. Voor standaard internetgebruik, zoals internetbankieren en online shoppen via je eigen thuisnetwerk, is een VPN niet nodig.

Let vooral op wanneer een dienst gratis is, met weinig uitleg over hun werkwijze. Dat deze niet altijd te vertrouwen zijn, blijkt uit een uitgebreid onderzoek van 283 Android VPN-apps, hierin komt naar voren dat:

• Sommige apps gebruiken code-injecties om gebruikers te volgen voor advertenties.
• 75% gebruikt third-party tracking om informatie te verzamelen over je internetgedrag.
• Dervers staan vooral in de VS waardoor je internetverbinding kan vertragen.
• Bij 18% is niet duidelijk wie deze servers beheren.
• 82% vraagt naar persoonlijke informatie van gebruikers.
• Volgens VirusTotal bevat meer dan 38% malware.
• 18% maakt tunnels zonder encryptielaag.

Wees dus bewust van de gevaren en privacyrisico's bij het gebruik van een VPN-dienst, hoe ironisch dat ook klinkt.

Hoe kies je een betrouwbare VPN-dienst?

Ben je op zoek naar een goede VPN-dienst? Let op dat al je internetverkeer dan via een bedrijf zal verlopen. Neem dus niet zomaar een beslissing, maar ga eerst de volgende punten na voordat je een keuze maakt.

• Lees beoordelingen en ervaringen van andere gebruikers over een dienst.
• Controleer altijd of een aanbieder geen logs bijhoudt van je online activiteiten.
• Controleer het type encryptie die wordt gebruikt om je internetverkeer te versleutelen.
• Ga na of de dienst in verschillende landen servers heeft staan.
• Controleer of de dienst werkt met jouw de apparaten.
• Kijk of je de dienst gratis kunt uitproberen en wat de maandelijkse kosten zijn.
• Ga ook na ook of een dienst is gehackt in het verleden.

Alternatieven voor een VPN-verbinding

Het gebruik van een VPN is dus niet zonder nadelen. Gelukkig zijn er ook andere keuzes die prima als alternatief kunnen worden gebruikt. Uiteraard hebben alternatieven óók voordelen en nadelen.

Het is niet per se nodig om met deze alternatieven aan de slag te gaan. De meeste websites zijn al versleuteld via HTTPS (slotje naast de URL in je browser). Daarnaast zijn er vele privacyinstellingen in je browser die je kunt aanpassen ter verbetering van je privacy.

Vind je dit niet genoeg, probeer dan de gratis Tor-browser voor meer anonimiteit op het internet. Tor werkt met encryptie via meerdere knooppunten. Deze methode wordt vaak gebruikt door journalisten en activisten om blokkades van landen te omzeilen. Een VPN is een betaalde dienst die werkt met servers van één bedrijf, terwijl Tor een gratis en open source dienst is die werkt met een gedecentraliseerd netwerk.

Met genoeg technisch kennis kun je ten slotte zelf een VPN-server opzetten, met open source software zoals OpenVPN of SoftEther en een Raspberry Pi. Dan heb je geen abonnementskosten en je bent niet meer afhankelijk van een extern bedrijf.